Lệnh giao dịch chứng khoán là gì?
Lệnh giao dịch chứng khoán là những thao tác mà nhà đầu tư phải thực hiện để tiến hành việc mua và bán trên thị trường chứng khoán. Đây là hoạt động cơ bản, tất yếu mà người tham gia phải thực hiện để tạo ra nguồn lợi nhuận.
Các loại lệnh trong giao dịch chứng khoán
Lệnh thị trường (Market price order)
Lệnh thị trường (MP) giúp nhà đầu tư mua hoặc bán với mức giá tốt nhất trên thị trường giao dịch. Với lệnh thị trường, nhà đầu tư có thể mua với mức giá thấp nhất và bán ra với giá cao nhất hiện có, tại thời điểm nhập lệnh. Có thể hiểu, lệnh thị trường sẽ mua bán cổ phiếu với bất cứ giá nào thấp/cao nhất tại thời điểm giao dịch.
Lệnh thị trường được ưu tiên thực hiện trước tiên, so với các lệnh giao dịch khác. Nếu có lệnh giới hạn (LO) đối ứng, lệnh thị trường sẽ được thực hiện ngay khi nhập vào hệ thống. Đặc biệt, nhà đầu tư sẽ không được nhập lệnh thị trường nếu chưa có lệnh giới hạn đối ứng với cùng loại chứng khoán.
Lệnh trong ngày (Day order)
Lệnh trong ngày là một chỉ thị cho bên môi giới thực hiện giao dịch tại mức giá cụ thể và lệnh này sẽ hết hạn vào cuối ngày nếu như nó không được hoàn thành.
Lệnh trong ngày có thể là lệnh mua hoặc lệnh bán, nhưng nó chỉ tồn tại trong ngày giao dịch hôm đó.
Lệnh trong ngày là một trong những loại thời gian hiệu lực khác nhau của lệnh, nhằm xác định lệnh sẽ tồn tại bao lâu trước khi bị hủy. Đối với lệnh trong ngày, thì thời gian hiệu lực của nó sẽ là trong một phiên giao dịch.
Lệnh giới hạn (Limit order)
Lệnh giới hạn là lệnh mua hoặc lệnh bán chứng khoán tại mức giá chỉ định hoặc tốt hơn. Lệnh có hiệu lực từ khi đưa vào hệ thống giao dịch cho đến khi kết thúc ngày giao dịch hoặc lệnh bị hủy. Khi thị trường đạt đến giá mục tiêu, lệnh sẽ được thực hiện.
Đối với lệnh giới hạn mua chứng khoán mức giá chỉ định là mức giá cao nhất hay mức giá trần mà nhà đầu tư có thể chấp nhận thực hiện mua. Đối với lệnh giới hạn bán mức giá chỉ định là mức giá thấp nhất hay mức giá sàn mà nhà đầu tư có thể chấp nhận bán.
Lệnh giao dịch tại mức giá khớp lệnh xác định giá mở cửa (ATO)
Là lệnh giao dịch tại giá khớp lệnh xác định giá mở cửa, chỉ áp dụng cho sàn chứng khoán TP HCM. Lệnh có thể được nhập vào hệ thống trước hoặc trong phiên khớp lệnh định kỳ xác định giá mở cửa. Sau 9h15, lệnh không được thực hiện hoặc phần còn lại của lệnh không khớp hết tự động bị huỷ.
Khối lượng của lệnh ATO bên mua (hoặc bên bán) được cộng vào khối lượng của bên mua (hoặc bên bán) tại mỗi mức giá đặt lệnh để xác định khối lượng giao dịch tại mỗi mức giá trong khi so khớp lệnh định kỳ.
Lệnh ATO được ưu tiên trước lệnh giới hạn trong khi so khớp lệnh.
Lệnh giao dịch tại mức giá khớp lệnh xác định giá đóng cửa (ATC)
Có đặc tính tương tự lệnh ATO, nhưng để xác định giá đóng cửa vào 14h45. Lệnh ATC được sử dụng trên sàn TP HCM lẫn Hà Nội.
Khối lượng của lệnh ATC bên mua (hoặc bên bán) được cộng vào khối lượng của bên mua (hoặc bên bán) tại mỗi mức giá đặt lệnh để xác định khối lượng giao dịch tại mỗi mức giá trong khi so khớp lệnh định kỳ.
Phiên khớp lệnh định kỳ xác định giá đóng cửa sẽ không xác định được giá khớp lệnh nếu chỉ có lệnh ATC trên sổ lệnh.
Lệnh khớp lệnh sau giờ (PLO)
Lệnh PLO dùng để giao dịch chứng khoán sau khi phiên ATC kết thúc tại mức giá đóng cửa của phiên.
Lệnh điều kiện (lệnh chờ)
Là lệnh được đặt sẵn, duy trì trong nhiều ngày. Lệnh được kích hoạt khi khớp với các điều kiện đã chọn trước đó.
Lệnh hủy
Lệnh hủy là loại lệnh hủy bỏ lệnh trước đó khi chưa được thực hiện.
Có 2 loại lệnh hủy bỏ:
- Hủy bỏ luôn: hủy bỏ lệnh trước đó khi chưa được thực hiện mà không đưa ra lệnh nào thay thế.
- Hủy bỏ có thay thế: hủy bỏ lệnh trước đó khi chưa được thực hiện nhưng được thay thế bằng lệnh khác.
Lệnh dừng
Lệnh dừng là loại lệnh đặc biệt quan trọng được sử dụng trong kinh doanh chứng khoán. Bản chất là lệnh thị trường “treo”. Nói cách khác, là lệnh chỉ có giá trị khi giá thị trường đạt tới hoặc vượt qua giá dừng. Lệnh này đưa ra nhằm bảo vệ lợi nhuận hoặc hạn chế thua lỗ cho nhà đầu tư.
Có 2 loại lệnh dừng:
- Lệnh dừng để mua: đặt giá cao hơn giá thị trường.
- Lệnh dừng để bán: đặt giá thấp hơn giá thị trường.
Trường hợp áp dụng: Lệnh dừng được sử dụng để đề phòng nhận định sai của Nhà đầu tư và có tác dụng bảo vệ tiền lời hoặc hạn chế thua lỗ.
Cách đặt lệnh mua/bán trong chứng khoán
Các hoạt động mua hoặc bán chứng khoán, cổ phiếu diễn ra thường xuyên trong một ngày giao dịch. Khi nhà đầu tư nhận thấy cơ hội để mua cổ phiếu với giá tốt hoặc chốt lời, việc đặt các lệnh bán nhanh chóng cực kỳ quan trọng.
Với lệnh mua cổ phiếu, bạn cần tìm hiểu và nắm được mã cổ phiếu mình muốn mua. Với lệnh bán cổ phiếu thì nhà đầu tư cần phải có sẵn cổ phiếu trong tài khoản. Để mua và bán cổ phiếu cực nhanh chỉ trong vòng vài phút đồng hồ, bạn thực hiện thao tác sau:
Bước 1: Đăng nhập vào hệ thống của công ty/ sàn giao dịch bạn đã đăng ký mở tài khoản giao dịch.
Bước 2: nhập các thông tin
Mã: mã chứng khoán bạn muốn đặt lệnh
Khối lượng: Khối lượng chứng khoán cần mua/ bán
Giá: Mức giá bán chấp nhận mua hoặc bán khi đặt lệnh
Chọn nút Mua/ Bán
Bước 3: Kiểm tra lại thông tin đặt lệnh
Cách hủy/sửa lệnh
Bước 1: Vào Giao dịch cổ phiếu
Bước 2: Vào Sổ lệnh
Bước 3: Chọn lệnh muốn sửa/ hủy
Bước 4: Nhấn nút Sửa/hủy nếu muốn sửa/hủy lệnh, màn hình sửa/hủy lệnh sẽ hiện ra giao diện tùy theo lệnh sửa/ hủy.
Bước 5: Thực hiện thao tác sửa thông tin hoặc hủy lệnh và ấn xác nhận để hoàn thành
Lưu ý: Chỉ được phép sửa/hủy lệnh khi lệnh giao dịch chứng khoán khi lệnh đó chưa được thực hiện, hoặc lệnh mới thực hiện một phần.
Cách chọn loại lệnh phù hợp
Lựa chọn loại lệnh phù hợp là một trong những yếu tố quan trọng để thành công trong giao dịch chứng khoán. Nhà đầu tư cần cân nhắc các yếu tố sau để lựa chọn loại lệnh phù hợp:
Mục tiêu giao dịch: Nhà đầu tư cần xác định mục tiêu giao dịch của mình là mua cổ phiếu để nắm giữ dài hạn hay mua cổ phiếu để chốt lời trong ngắn hạn.
Khả năng chấp nhận rủi ro: Nhà đầu tư cần xác định mức độ rủi ro mà mình có thể chấp nhận.
Tình hình thị trường: Nhà đầu tư cần phân tích tình hình thị trường để đưa ra quyết định giao dịch phù hợp.
Lưu ý khi sử dụng lệnh
Khi sử dụng lệnh, nhà đầu tư cần lưu ý các vấn đề sau:
Cẩn thận khi đặt lệnh: Nhà đầu tư cần kiểm tra kỹ thông tin trước khi đặt lệnh để tránh đặt lệnh sai. Ví dụ, nhà đầu tư cần kiểm tra đúng mã chứng khoán, số lượng cổ phiếu, mức giá đặt, loại lệnh,...
Thường xuyên theo dõi lệnh: Nhà đầu tư cần thường xuyên theo dõi lệnh để nắm được tình trạng thực hiện lệnh. Nếu lệnh không được khớp, nhà đầu tư cần hủy bỏ lệnh hoặc đặt lại lệnh với mức giá phù hợp hơn.
Hiểu rõ quy định của sàn giao dịch: Nhà đầu tư cần hiểu rõ quy định của sàn giao dịch để tránh vi phạm quy định. Ví dụ, quy định về thời gian hiệu lực của lệnh, quy định về hủy bỏ lệnh,...
Một số mẹo sử dụng lệnh
Dưới đây là một số mẹo sử dụng lệnh giúp nhà đầu tư giao dịch hiệu quả hơn:
Sử dụng lệnh giới hạn để mua cổ phiếu với giá tốt: Lệnh giới hạn giúp nhà đầu tư mua cổ phiếu với mức giá tốt hơn so với lệnh thị trường.
Sử dụng lệnh dừng lỗ để hạn chế thua lỗ: Lệnh dừng lỗ giúp nhà đầu tư hạn chế thua lỗ khi giá cổ phiếu giảm mạnh.
Sử dụng lệnh trailing stop để mua cổ phiếu với giá thấp: Lệnh mua theo giá giảm giúp nhà đầu tư mua cổ phiếu với mức giá thấp hơn giá hiện tại.